كيسه صفرا، صفرا را ذخيره مي‏كند(مايعي كه توسط كبد ساخته مي‏شود). مجاري صفراوي، صفرا را به روده كوچك حمل مي‏كنند، جايي كه صفرا كمك به هضم چربيها مي‏كند. اگر مواد شيميايي كه صفرا را مي‏سازند نامتعادل شوند، سنگهاي صفراوي مي‏توانند شكل بگيرند. وقتي سنگها در كيسه صفرا بمانند ممكن است شخص، علامت دار شود يا بي ‏علامت بماند. اگر سنگها به طرف خارج كيسه صفرا حركت كنند معمولاً باعث درد يا عفونت مي‏شوند.

چه كسي دچار سنگهاي صفراوي مي‏شود؟
هركسي مي‏تواند سنگ صفراوي داشته باشد. اما در بعضي افراد احتمال ابتلاء بيشتر است، كه  شامل افراد زير مي‏شوند:

خانمها بخصوص آنهايي كه حامله شده‏ اند و خانمهاي چند زا كه زايمانهاي مكرر داشته‏اند.
فاميل درجه اول مبتلايان به سنگهاي صفراوي
افرادي كه اضافه وزن دارند. (افراد چاق)
افرادي كه اضافه وزن خود را سريع كم مي‏كنند.
خانمهايي كه قرص ضد حاملگي استروژن دار مصرف يا درمان هورموني جانشيني دريافت مي‏كنند.
افراديكه از مواد با كالري زياد خصوصاً چربي استفاده مي‏كنند و يا چربي از نوع تري‏گلسريد در آنها افزايش پيدا كرده است.
افراد مسن
افراد خانه ‏نشين (بي ‏حركت)
مصرف كنندگان بعضي داروها مثل كلوفيبرات و بعضي آنتي بيوتيكها مثل سفترياكسون
مبتلايان به بيماريهاي كبدي
مبتلايان به مرض قند
استعمال دخانيات خطر ابتلا به سنگ صفراوي را بيشتر مي‏كند.
شكايات شايع :
علائم سنگهاي صفراوي از بي علامتي تا يك درد ناتوان كننده تغيير مي‏كند.
علائم شامل موارد زير مي‏باشد:
درد خفيف تا شديد در بالاي شكم
درد معمولاً شديد و طولاني بوده و اغلب براي تسكين آن نياز به تزريق مسكن وجود دارد.
تب و لرز، تهوع و يا استفراغ
دردهاي شديد بالاي شكم كه انتشار به پشت داشته و بمدت بيش از سي دقيقه طول مي‏كشند و اغلب براي تسكين نياز به تزريق مسكن دارند معمولاً در اثر جابجايي سنگهاي صفراوي ايجاد مي‏شوند و در اين موارد بايد احتمال سنگهاي صفراوي مطرح و در صورت وجود درمان شوند.
يرقان (مشكل كبدي كه پوست را زرد مي‏كند)
دردهاي ناشي از سوء هاضمه يا زخم‏هاي معده و اثني عشر را نبايد با درد ناشي از سنگ صفراوي اشتباه كرد. اين دردها خفيف‏تر بوده و با غذا رابطه داشته و معمولاً به آنتي ‏اسيد پاسخ مي ‏دهند.
در موارد بسياري سنگ صفراوي علامتي ايجاد نمي‏كند و بطور اتفاقي در سونوگرافي يافت مي‏شود. در اين موارد سنگ خطري براي بيمار نداشته و نياز به درمان خاصي ندارد.
ارزيابي شما :
سنگ صفراوي ممكن است در رايوگرافي با اشعه ايكس كه براي منظور ديگري انجام شده كشف شود يا اينكه علائم شما، پزشكتان را مشكوك به وجود سنگ صفراوي كند. پزشك ممكن است اين سؤالات را از شما بكند:
آيا علائم با خواب، گرسنگي و غذا خوردن ارتباط دارند؟
آيا دچار خارش ويرقان بصورت گذرا شده‏ايد؟
انتشار درد شكم به كدام ناحيه بدن است؟
علائم چگونه شروع شده است؟
مدت شروع علائم بيماري؟
سابقه بيماري قبلي؟

بررسی احتمالی :
اولتراسوند: امواج صوتي براي ايجاد تصاويري از كيسه صفرا و مجاري آن بكار مي‏رود. 8 ساعت قبل از سونوگرافي شكم، نبايد غذا ميل شود. در حالت ناشتا صفرا در كيسه صفرا تجمع يافته و سبب اتساع آن مي‏شود و در اين شرايط ديدن سنگ و يا مواد ديگر راحت‏تر صورت مي‏گيرد.
اشعه ايكس: ممكن است جهت گرفتن تصوير از كيسه صفرا و مجاري بكار برده شود.
ERCP: روشي است كه با اندوسكوپ هاي مخصوص انجام شده و بعد از تزريق ماده حاجب از مجاري صفراوي عكسبرداري مي‏شود. اين وسيله مي‏تواند سنگ و ساير علل انسداد در مجاري صفراوي مشخص كند.
ساير آزمايشات: از قبيل عكس سينه، آزمايشات سرمي و الكتروكارديوگرافي، ممكن است برايرد ساير مسائل احتمالي انجام شوند.
درمان سنگهاي صفراوي
سنگهاي صفراوي در صورتي درمان مي‏شوند كه علامت داشته باشند، بعضي اوقات ممكن است پزشكتان صرفاً بخواهد وضعيت شما را به طور مداوم تحت نظر قرار دهد. ساير انواع درمان شامل دارو درماني، ERCP  و اسفنكتروتومي و جراحي است.
دارو درماني: ممكن است به صورت خوراكي براي از بين بردن بعضي از انواع سنگهاي كوچك داده شود. اما براي دارو درماني وقت لازم است تا اثر داروها ظاهر شود. وسنگها ممكن است بعد از قطع دارو مجدداً ايجاد شوند. درمان دارويي براي افراديكه نمي‏توانند جراحي شوند بيشتر فايده خواهد داشت.
ERCP و اسفنكتروتومي براي تخليه سنگهاي مجاري صفراوي ممكن است به تنهايي انجام شده يا بعد از آن، عمل جراحي براي برداشتن كيسه صفرا انجام شود.
جراحي: اغلب براي برداشتن سنگهاي صفراوي و كيسه صفرا انجام مي‏شود. در حال حاضر بهترين انتخاب براي بيمار مبتلا به سنگ علامتدار كيسه صفرا در ايران عمل جراحي باز است و چنانچه توسط جراحي متخصص انجام شود بي‏خطر و مؤثر است.
برداشتن كيسه صفرا از طريق لاپاراسكوپي با ايجاد چند سوراخ كوچك بر روي پوست براي مشخص كردن و برداشتن كيسه صفرا انجام مي‏شود. با اين روش معمولاً سنگهاي مجاري صفراوي را نمي‏توان تخليه كرد. درد و زمان بستري بعد از عمل در اين روش كمتر است.
جراحي باز كيسه صفرا: شامل يك برش بزرگتر براي برداشتن كيسه صفرا و همچنين براي برداشتن سنگهاي داخل مجاري صفراوي بوده و مؤثرتر است.
براي كم كردن خطر ابتلاي به سنگ صفراوي نكات زير را رعايت كنيد:
•از خوردن غذاهاي چرب و حاوي كلسترول زياد بپرهيزيد.
•وزن ايده ال داشته باشيد، چاقي مضر است.
•تحرك كافي داشته باشد.
•حتي‏الامكان از روش هاي جلوگيري از بارداري به غير از قرص خوراكي استفاده كنيد
(با نظر پزشك)
•سبزيجات و ميوه جات بيشتري ميل كنيد.
•از استعمال الكل و دخانيات پرهيز كنيد.
•بيش از دو بار حاملگي ممنوع
جلوگيري از علائم بعدي
چنانچه سنگهاي صفراوي از بين بروند يا از مجاري برداشته شوند، آيا قادر به جلوگيري از برگشت آنها مي‏باشيم؟ چگونه؟ بوسيله مصرف غذاي كم چربي، اين بدين معناست كه خود را در مصرف گوشت و محصولات لبني پرچربي و روغن‏هاي گياهي محدود كنيم. همچنين برچسب روي غذاهاي آماده را بخوانيم تا از كم چرب بودن آنها مطمئن شويم.از ايجاد چاقي و بالا رفتن چربيهاي خون با انجام فعاليتهاي فيزيكي مستمر و پرهيز غذايي لازم جلوگيري نماييم و از مصرف داروهايي كه ممكن است به ايجاد سنگ كمك نمايند خودداري گردد.

واحد روابط عمومی