"۱۰ الی ۱۶ مرداد ماه هفته جهانی تغذیه با شیر مادر گرامی باد"

شعار امسال " حمایت همه جانبه از مادران برای تداوم شیردهی; باهوش و قوی با شیر مادر"

ثریا انصاری در گفتگو با روابط عمومی معاونت بهداشت دانشکده علوم پزشکی گراش در خصوص شیر مادر می گوید: تغذیه انحصاری با شیر مادر تا ۶ ماهگی بصورتی که کودک تاپایان  ۶ ماهگی تنها شیر مادر میخورد و هیچگونه غذا یا مایعاتی از قبیل آب ، آب قند ، جوشانده و..... به کودک داده نمی شودو تداوم آن همراه با شروع غذای کمکی تا ۲ سالگی برای هر شیرخواری توصیه می‌شود که می تواند درصد قابل توجهی از مرگ و میر کودکان را کاهش دهد .

انصاری یکی از زیربنایی ترین اهداف برنامه های کودکان را  ترویج تغذیه با شیر مادر در جهت  کنترل بیماریهای اسهالی، کنترل بیماریهای حاد تنفسی و سعی در پیشگیری از بروز بیماریها و ناتوانیهای شایع و کاهش مرگ کودکان عنوان کرد.

در ادامه گفتگو به  اهمیت تغذیه با شیر مادر در یک ساعت اول  تولد  اشاره کرد و گفت:  تغذیه با شیر مادر حیاتی ترین گام برای کاهش مرگ و میر شیرخواران و کودکان است. وی از آمارهای  بدست امده در ارتباط با مرگ ومیر و تغذیه با شیر مادر گفت: مطابق آمارهای موجود از ۱۳۱ میلیون تولد نوزاد درسال تقریباً ۴ میلیون از آنها درطول ماه اول عمر می میرند که حدود ۹۸ درصد از آنها در کشورهای کمتر توسعه یافته و یا فقیر متولد شده اند. مطالعه ای که در سال ۲۰۰۷ انجام شده نشان می دهدکه اگرتمام مادران ظرف یکساعت اول تولد، تغذیه باشیرمادر راشروع و منحصراً شیرخوارشان را تا ۱ ماه از شیر خود تغذیه نمایند، جان ۱ میلیون ا ز ۴ میلیون نوزاد حفظ می شود . نوزادانی که تغذیه باشیرمادر را پس از ۲۴ ساعت اول تولد شروع می کنند احتمال مرگشان نسبت  به نوزادانی که شیر مادر را ظرف  ساعت اول  شروع نموده اند ۵/۲ برابر بیشتر است.همچنین نوزادانی که با غذاهای کمکی و یا شیری بجز شیر مادر در ماه اول تغذیه شده اند احتمال مرگ آنها نسبت به شیرخوارانی که منحصراً با شیرمادر تغذیه می شوند ۴ برابر بیشتر است. اگرتغذیه انحصاری باشیرمادراز روز اول تولد شروع شود از ۱۶ درصد مرگ نوزادان و اگر تغذیه انحصاری باشیرمادر در ساعت اول تولد شروع شود از ۲۲ درصد مرگ در نوزاد پیش گیری می شود. تغذیه انحصاری با شیر مادر و تغذیه تکمیلی مناسب مداخلات کلیدی برای ارتقاء بقای کودکان هستندکه بطور بالقوه جان حدود ۲۰% از کودکان زیر ۵ سال را حفظ می کند. دوره شیرخوارگی از حساسترین مراحل زندگی است که نیاز به مراقبت های دقیق بهداشتی و تغذیه ای دارد. شیر مادراساسی ترین ماده ای است که میتواند به تنهایی تمامی نیازهای تغذیه ای شیرخوار را از بدو تولد تا پایان  ۶ماهگی تامین نماید و تداوم آن همراه با غذا های کمکی و در طول سال دوم عمر میتواند ضمن پیشگیری از بسیاری از  بیماریها در دوران کودکی، بهترین الگوی رشد و تکامل را فراهم آورد ، شیر مادر در کاهش بیماری های مزمن بزرگسالی از جمله: بیماری های قلبی عروقی، فشارخون بالا ، سرطانها و دیابت در بزرگسالی نقش عمده ای دارد.

مدیر گروه سلامت خانواده گفت: موفقیت مادران در شیردهی تحت تاثیر عوامل مختلفی قرار دارد و مراقبتها و حمایت های لازم باید در مراحل مختلف قبل و حین بارداری، بلافاصله پس از زایمان و در مراحل حساس روز های اول بعمل آید و پس از آن مشاوره کارکنان بهداشتی درمانی با مادر برای حل مشکلات شیردهی و بویژه تحکیم اعتماد بنفس او نسبت به کفایت شیرش برای تغذیه شیرخوار،جلب حمایت خانواده در ایجاد آرامش و محیط مناسب برای شیردهی مادر، وجود قوانین حمایتی برای بازگشت مادر به محل کار پس از زایمان، انتقال اطلاعات و پیام های کلیدی توسط رسانه ها و عدم تبلیغات گمراه کننده تغذیه مصنوعی... از عوامل موثر در موفقیت مادران در مراحل مختلف شیردهی میباشد.

ثریا انصاری گفت علائمی همچون : سیر نشدن کودک ،گریه کودک به دلیل گرسنگی ،نوزاد دوقلو و قادر نبودن مادر به تولید شیر برای هر دو کودک ،برا ی مدت طولانی نخوابد ( زود به زود بیدار شده و تقاضای شیرکند)،زیر پستان آرام نباشد و به سختی تغذیه  کند ، انگشتان یا دست مشت کرده اش را بمکد ،مایل است مدت بیشتری یا به دفعات بیشتر زیر پستان باشد ، مادر یا دیگران فکر کنند که شیرمادر رقیق است ،وقتی مادر پستانش را می دوشد شیرکمی خارج شود و یا اصلا" شیر بیرون نیاید، پستان ، مانند گذشته پر نباشد یا نرم تر از قبل شده باشد، پستان مادر رگ نکند یا نشت شیر یا سایر نشانه های رفلکس جاری شدن شیررا حس نکند و اگر به شیرخوار شیرکمکی بدهند بخورد و چند ساعتی بخوابد، ممکن است وجود داشته باشد که علیرغم رشد خوب شیرخوار ، مادر یا دیگران فکر کنند دریافت شیرمادر کافی نیست.

وی به مادران توصیه کرد که : مهمترین معیار سنجش رشد نوزاد/ کودک نمودار وزن گیری  کودک می باشد ، در صورت مطلوب بودن نمودار وزن گیری می بابیست سایر علل بی قراری  و گریه  کودک و..... بررسی شود .

انصاری شایعترین عوامل ایجاد کننده  کاهش شیرمادر را مواردی از قبیل زیر عنوان کرد:

-پستان مادر تخلیه نمی‌شود در نتیجه شیر کمتری تولید می‌شود.

-تغذیه نامکرر شیرخوار و شیردهی بر حسب ساعت (شیردهی باید بر حسب میل و تقاضای شیرخوار باشد)

-شیر ندادن در شب

-دفعات کوتاه مدت تغذیه

-پستان گرفتن نادرست و مکیدن ضعیف

-بغل کردن نادرست شیرخوار موقع شیردادن

-مصرف سایر غذاها، استفاده از بطری و گول‌زنک

وی افزود مهمترین عامل در تولید شیر مادر، مکیدن مکرر و تخلیه مرتب پستانها توسط شیرخواراست و می توان گفت تولید شیر تابع قانون عرضه و تقاضاست یعنی مکیدن بیشتر مساوی با تولید شیر بیشتر می باشد و همچنین حمایت مادر از سوی خانواده در جهت کاهش استرس و اضطراب مادر و ایجاد اعتماد به نفس در مادریکی دیگر از عوامل تولید شیر  است.

انصاری گفت تغذیه با شیر مادر فواید بی شماری دارد که به چند فایده مهم ان اشاره کرد:

-  شیر مادر کامل‌ترین غذای کودک

-شیرخوار در ۶ ماه اول زندگی نیاز به هیچ نوع ماده غذایی دیگر حتی در آب و هوای گرم ندارد

- ترکیب شیر مادر در طول هر وعده تغییر می‌کند

-ترکیبات شیر مادر متناسب با رشد و بزرگتر شدن شیرخوار نیز تغییر می‌کند

-شیر مادر حاوی مواد ایمنی بخش برای حفظ کودک در برابر عفونت‌ها ست  و سبب ابتلا  کمتر کودک به اسهال و سرماخوردگی و سایر بیماری‌های شایع می شود

-شیر مادر بهترین الگوی رشد و تکامل را برای کودک فراهم می‌کند

- تکامل بینایی و راه رفتن در کودکانی که از شیر مادر تغذیه می‌شوند خیلی سریع‌تر است

-مکیدن پستان باعث رشد طبیعی فک و دندان‌ها می‌شود

- شیر مادر احتمال ابتلا به بیماری‌های قلبی و عروقی، چاقی و دیابت را در بزرگسالی کاهش می‌دهد.

-بهره‌ هوشی در کودکانی که با شیر مادر تغذیه می‌شوند، بالاتر است

- رابطه‌ عاطفی مادر و کودک هنگام شیردادن سبب می‌شود کودک در دوران بلوغ از امنیت روانی بیشتری برخوردار باشد

-قطع  زودتر خونریزی پس از زایمان و در نتیجه احتمال کمتر ابتلا به کم خونی در مادران شیرده

-برگشت زودتر وزن و اندام مادر به حالت طبیعی پس از زایمان

-ابتلا کمتر به سرطان پستان و تخمدان

-ابتلا کمتر به استرس و اضطراب و افسردگی و وضع روحی روانی بهتر

-در هنگام کهولت ابتلا کمتر به پوکی استخوان

-و.......

در ادامه مدیر گروه سلامت خانواده افزود: با توجه اهمیت تغذیه با شیر مادر در جهت کاهش موارد مرگ و میر نوزادان و کودکان و همچنین  مزایای تغذیه با شیر مادر و درصد پایین تر  شاخص تغذیه انحصاری با شیر در شهرستان (۴۸ درصد) نسبت به شاخص کشوری (۵۳در صد) ،  معاونت بهداشت دانشکده علوم پزشکی گراش در جهت  بهبود این شاخص در راستای  ارتقای سلامت کودکان  اقدام به راه اندازی کلینیک مشاوره شیردهی نموده است  که فعالیت این کلینیک  همه روزه ( به غیر از روزهای چهارشنبه ) جهت کلیه مادران اعم از مادران باردار و شیرده  در پایگاه سلامت علی بن ابیطالب  در حال انجام می باشد .

در پایان ثریا انصاری برای  مادران شیرده توصیه های تغذیه ای از قبیل موارد ذیل عنوان کرد:

-ترجیحا از نانهای سبوس دار استفاده شود

-برنج بصورت کته یا دمی همراه حبوبات . مخلوط غلات و حبوبات

-بجای سرخ کردن، استفاده از کباب پز و بخارپز و یا فر

-استفاده از میوه های خشک در دسترس منطقه(خرما، توت، انجیر....

-منع پخت سبزیجات به مدت طولانی با درب باز

- تخم مرغ آب پز، ماهی های کوچک و پرورشی که احتمال آلودگی آنها با جیوه کم است، استفاده از مواد غذایی در دسترس منطقه مثلا کشک که منبع غنی از پروتیین کلسیم و فسفر است (۲۰ دقیقه بجوشانند)و انواع مغزها پسته بادام فندق گردو منابع خوب پروتیین و آهن بصورت خام و کم نمک

-در صورت عدم تحمل شیر مصرف ماست و پنیر

-مصرف نمک ید دار به  مقدار کم

-مصرف یک نوشیدنی سالم قبل از شیر دادن مفید است. مادر باید آب و سایر مایعات مثل شربت‌های خانگی، آب میوه‌های طبیعی را به قدر کافی یعنی تا حد رفع تشنگی خود مصرف کند. (نوشیدن بیش از حد مایعات به تصور این که شیر را زیاد می‌کند لازم نیست).