ديابت چيست؟

ديابت يك اختلال در سوخت و ساز(متابوليسم) بدن است. در حالت طبيعي، غذا در معده تبديل به گلوکز يا قند خون مي شود. قند از معده وارد جريان خون مي شود. لوزالمعده (پانکراس) هورمون انسولين را ترشح مي کند و اين هورمون باعث مي شود قند از جريان خون وارد سلول هاي بدن شود. در نتيجه مقدار قند خون در حد نرمال و متعادل باقي مي ماند. ولي در بيماري ديابت، انسولين به ميزان كافي در بدن وجود ندارد و يا انسولين موجود قادر نيست تا وظايف خود را به درستي انجام دهد، در نتيجه به علت وجود مقاومت در برابر آن، قند خون نمي تواند به طور موثري وارد سلول هاي بدن شود و مقدار آن بالا مي رود.

وضعیت دیابت در جهان:

دیابت شایع ترین بیماری غددی جهان است وهم اکنون حدود 400 میلیون نفر به آن مبتلا هستند وطبق تخمین سازمان جهانی بهداشت تا سال 2035 به 600 میلیون نفر خواهد رسید به عبارتی هرسال 150 میلیون ابتلای جدید وجود خواهد داشت. دیابت همچنین علت5 میلیون مرگ درسال( عامل 9%کل مرگهای جهان می باشد)  و550 میلیارد دلار هزینه درمان وعوارض بیماران در سال خواهد بود. هر دقیقه 6 مرگ بعلت دیابت و 12 مورد ابتلای جدید اتفاق می افتد.

وضعیت دیابت در ایران:

طبق بررسی های به عمل آمده ایران جزو کشورهایی است که به میزان زیاد در معرض خطر ابتلا به دیابت قرار دارد و بروز دیابت در ایران رو به افزایش است. میزان شیوع بیماری دیابت در نواحی مختلف ایران متفاوت است. به عنوان مثال، طبق بررسی های انجام شده بیشترین میزان شیوع بیماری دیابت در شهر یزد وجود داشته است. (3/16 درصد)

ديابت با علل متفرقه:

از علل متفرقه ي ديابت مي توان به جراحي، داروها (مثل كورتيكواستروئيدها)، سوء تغذيه و عفونت اشاره كرد. 

دیابت و راه هاي پیشگیری و کنترل آن:

اصلاح شيوه زندگی  که هیچ زمانی برای انجام آن دیر نیست می تواند می تواند گام بزرگی در جهت  پیشگیری از دیابت باشد.

به این توصیه ها توجه کنید:

برای پیشگیری از دیابت نوع 2 که  رایج ترین نوع دیابت است ، انجام اصول پیشگیری از اهمیت بسیار بالایی برخوردار است.

مخصوصا اگر در شما عوامل بالابرنده خطر وجود داشته باشد، یعنی به طور مثال اگر اضافه وزن دارید و یا سابقه فامیلی از این بیماری دارید، پیشگیری اهمیت بیشتری پیدا می کند.

یکی از راههای موثر جهت پیشگیری از دیابت  تغییر در رفتار های  روزمره است که در هر زمانی قابل اجرا و تاثیر گذار خواهد بود.

اساس پیشگیری از دیابت ، کاهش وزن  و خوراک سالم و صحت بخش می باشد .

جهت پیشگیری از دیابت به پنج نکته ذیل که توسط انجمن دیابت ایالت متحده توصيه شده است توجه کنید.

اول : افزایش فعالیت های فیزیکی

 یک فعالیت فیزیکی منظم دارای امتیاز های بسیاری است که اولین  امتیاز آن کمک به کاهش وزن شماست. اما چه کاهش وزن پیدا کنید و چه نکنید فعاليت قند خون شما را پایین می آورد و میزان حساسیت بدن به  انسولین را افزايش مي دهد بنابراين ميزان قند خون در سطح نرمال تثبيت مي شود.

تحقیقات نشان می دهد که ورزش های ایروبیک و قدرتي هر دو می توانند به کنترل قند خون کمک کنند، اما مفیدترین برنامه ورزشی، برنامه ای است که در بر دارنده هر دو باشد.

دوم : دریافت میزان فیبر بیشتر

فیبر قادر است خطر ابتلا به قند خون را با كمك به کنترل قند خون  کاهش دهد.

همچنین جذب فیبر با کاهش خطر ابتلا به بیماری های قلبی مرتبط می باشد.

از طرفی  مواد حاوی فیبر قادرند با کمک به احساس سیری باعث کاهش وزن شما شوند. غذا ها و خوراکی های حاوی فیبر بالا عبارتند از :میوه ها ، سبزی ها ، لوبیا ، غلات سبوس دار ، گردو ، آجیل و....

 سوم : استفاده بیشتر از غلات سبوس دار

 اگر چه روشن نیست که غلات سبوس دار به چه جهت قادرند خطر ابتلا به دیابت را کاهش دهند و قند موجود در خون را در یک حد ثابت نگه دارند  اما سعی کنید حد اقل نیمی از غلاتی که استفاده می کنید غلات سبوس دار باشند.

 پنجم  : گرایش به سمت رژیم های غذایی سالم تر

کربوهیدرات پایین یا مصرف كم برخی دیگر از خوردني ها در وهله اول قادرند به کاهش وزن شما کمک شایانی کنند اما کارائی آنها در جهت جلوگیری از دیابت ناشاخته است و تاثیر آنها در استفاده دراز مدت این گونه نیست و با محدود کردن خود به گروه خاصی از مواد غذایی ممکن است  بدن خود را ازبرخی از مواد غذایی ضروری و مفيد محروم كنيد .

  انجمن دیابت ایالات متحده  به تمامی افراد بالای 45 سال که اضافه وزن دارند، انجام آزمایش قند خون را توصیه می کند . چنانچه شما در سنین بالای 45 سال هستید و حتي در سلامتی وزنی بسر می بریدبد نيستاز پزشکتان  بخواهید تا آزمایش قند خون را انجام دهد.

همچنین اگر در سنین زیر 45 سال هستید ، اما یک یا چند عامل  دیگر بالا برنده احتمال بروز دیابت نوع 2 از قبیل کم تحرکی و سابقه خانوادگی دیابت  در شما وجود دارد از پزشکتان بخواهی که قند خون شما را مورد آزمایش قرار دهد.

مطمئن باشید پزشک شما این رفتارتان را در جهت پیشگیری از دیابت تحسین خواهد کرد و حتی ممکن است باتوجه به سوابق پزشکیتان و دیگر فاکتورها توصیه های دیگری نیز به شما ارایه دهد.

واحد بیماریهای غیرواگیر